Brać Łowiecka
nr 3/2002
SPOTKANIE W GARBNIE
26 października ub. r. odbyła się kolejna sesja poświęcona sytuacji
jelenia szlachetnego, zorganizowana przez fundację "Jeleń europejski w
krajobrazie Pomorza". Gospodarzem było KŁ "Oręż", które udostępniło swoją
wspaniałą stanicę w Garbnie pod Koszalinem.
(foto)
Pierwszy referat wygłosił Antoni Przybylski. Populacja jeleni w krainie Pomorza Zachodniego
i Środkowego stanowi 30% populacji krajowej. Obecnie drastycznie spada
liczebność byków w III klasie wieku, co jest efektem wieloletniej
redukcji. W latach 1997-98 średnio pozyskiwano 220 byków w III klasie
wieku (w Polsce w sezonie 2000/01 strzelono 399 byków tej klasie,
tj. 3%, a powinno się pozyskać ok. 25%). Niepokojący jest fakt,
że coraz częściej do klasy najstarszych włączane są byki w 7., 8. czy 9.
głowie. Dawniejsze kryteria odstrzału były chyba poprawniejsze, gdyż
stawiały wyraźną poprzeczkę wiekową dla byków łownych (12 lat i jako
odrostek 2 cm), uwzględniały jakość osobniczą. Obecny nacisk na strukturę
populacji daje gorsze wyniki, niestety coraz częściej łamane są zasady
odstrzału, zbyt słabe są sankcje za "pomyłki". Przy planowaniu odstrzału
brany pod uwagę powinien być element przestrzenny. Gospodarując samcami
jeleni, powinniśmy naśladować naturę - a naturalnie największy ubytek
następuje w I klasie wieku. Należy oszczędzać byki w średniej klasie, aby
doczekać się byków starych, oraz dostosować kryteria (nowe!) do warunków w
poszczególnych krainach geograficznych.
Kolejny referat, wygłoszony przez Macieja Łogina, dotyczył zmian w
ekosystemach zasiedlanych przez jelenie. W strukturze siedlisk od 50 lat
następują wyraźne zmiany. W latach 80-tych funkcjonował następujący układ:
noclegownią jeleni były lasy (młodniki), a żerowiskami suto zastawione
pola pegeerowskie. Jelenie miały optymalne warunki do zwiększania
liczebności; w połowie lat 80. zasiedliły wszystkie typy biotopów na
Pomorzu. Wtedy jelenie był "tanie" i nie czyniły szkód w lesie. Lata 90-te
nazwane zostały "wielkim nieszczęściem" dla populacji - przeprowadzono
wtedy redukcję na oślep! Dokonano bezplanowych dużych odstrzałów, których
skutki są dalekosiężnej trudne do przewidzenia. W wyniku błędów w
zarządzaniu populacją jeleni powołano fundację "Jeleń europejski w
krajobrazie Pomorza". Z jej inicjatywy odbyła się jedyna w Europie letnia
inwentaryzacja, a jej wyniki dowiodły, że plany hodowlane były
notorycznie zawyżane. Obecnie istnieje wiele możliwości odbudowania
jakości populacji. Do takich należy właściwe prowadzenie zalesień gruntów
porolnych - konieczna jest współpraca leśników, myśliwych i ekologów. Za
20 lat można mieć dzięki temu nowe wielkie ostoje i żerowiska. Trzeba
uznać odmienność jeleni pomorskich, nie sterować centralnie kryteriami
odstrzału (przy ustalaniu planów leśnicy muszą ściśle współpracować z
myśliwymi). Należy położyć większy nacisk na edukację myśliwych i
zwiększenie dyscypliny przy wykonywaniu polowania. Wycena trofeów winna
odbywać się w kołach łowieckich (właściwsza ocena merytoryczna i moralna).
Odstrzały powinno się planować przestrzennie; należy stworzyć rejony
hodowlane z prawdziwego zdarzenia z pulą odstrzału uwzględniającą
rozmieszczenie jeleni w kompleksie leśnym.
Głównym kierunkiem dalszych działań fundacji będą: nowa inwentaryzacja na
dużej powierzchni krainy, opracowanie nowych kryteriów odstrzału,
szerokie porozumienie organizacji zajmujących się bioróżnorodnością w
naszych lasach. Oby nie przeszkadzały w realizacji tych planów
partykularne interesy, przyrody bowiem nie można oszukać.
Ryszard Czeraszkiewicz
POWRÓT