Oś myśliwska.

Oś myśliwska służy do szkolenia w strzelaniu do celów odlatujących od strzelca. Z takimi celami spotykamy się na polowaniu na kuropatwy, na "brodzone" kaczki, kaczki z podjazdu łodzią, na płoszonych bażantach i wszelkie ptactwo "z podrywu" i z pod psa myśliwskiego.

Oś myśliwska składa się z płyty strzelnicy i z przedpola, które stanowi przestrzeń polotu rzutków i pole ostrzału. Usytuowanie strzelnicy wymaga, aby kierunek strzelania wypadł ku północy; dopuszczalne są niewielkie odchylenia na wschód albo też na zachód.

W celu zachowania bezpieczeństwa strzelnica wymaga zabezpieczenia na czas strzelania przed dostępem ludzi i zwierząt domowych na około 300 metrów wgłęb i wszerz od płyty strzelnicy. Jeżeli tło strzelnicy stanowi las lub choćby kulisa dostatecznie wysokich i gęsto posadzonych drzew, strefa bezpieczeństwa może być odpowiednio zredukowana.

Płyta strzelnicy jest elementem najważniejszym. Szerokość płyty wynosić powinna co najmniej 15 metrów, a długość 20 metrów. Na środku czołowej krawędzi płyty usytuowany jest schron, który stanowi pomieszczenia dla wyrzutni i schronienie dla pracującej przy wyrzutniach załogi. Wielkość schronu musi zapewniać swobodne manipulowanie wyrzutniami. W schronie wystarczy zainstalować trzy wyrzutnie. Jeżeli strzelnica ma służyć również do strzelania dubletów, należy w miejsce środkowej wyrzutni zainstalować urządzenie do miotania podwójnych, to jest dwóch równoczesnych rzutków. Urządzenie takie składać się może ze specjalnej wyrzutni o dwóch katapultach "łapach", albo z dwóch zwykłych wyrzutni, ustawionych obok siebie i odpowiednio sprzężonych. Wszystkie wyrzutnie powinny być tak zamocowane, aby pozwalały na manewrowanie kierunkami, wysokościami i prędkościami polotu rzutków zależnie od potrzeb szkolenia lub ćwiczeń.

Do zawodów należy wyrzutnie wyregulować zgodnie z prawidłami.

W odległości 10 metrów od osi środkowej wyrzutni znajduje się na płycie strzelnicy środkowe (3) stanowiska strzeleckie. Na łuku, zakreślonym 10-cio metrowym promieniem od osi środkowej wyrzutni, umieszczone sq również następne cztery stanowiska strzeleckie. Odległość od środka przedniej krawędzi jednego stanowiska do środka przedniej krawędzi następnego wynosi około 3 metry. Stanowiska strzeleckie mają kształt kwadratów o boku długości 1 metra. Usytuowanie stanowisk strzeleckich na łuku sprawia, że z trzech kierunków i trzech wysokości polotu rzutków stwarza się po przejściu przez pięć stanowisk aż 45 różnych ich kombinacji, które zostają jeszcze wielokrotnione indywidualnym sposobem strzelania poszczególnych strzelców. Obecnie na bardziej nowocześniejszych strzelnicach jest stosowana jedna wyrzutnia "pływająca"¹ na której jest zamontowany "timer"² Przedłużenie środkowego stanowiska tworzy ścieżkę strzelecką, wzdłuż której odbywa się strzelanie z podchodu. Ścieżka powinna mieć conajmniej 6 m długości, a na 11-tym i 14-tym metrze od linii wyrzutni należy umieścić odpowiędnie oznaczenia, wyznaczające granice, między którymi należy podać rzutek strzelającemu z podchodu. Za ścieżką strzelecką, najlepiej z prawej strony wyznacza się stanowisko wyczekiwania dla strzelców przygotowujących się do strzelenia z podchodu. Również i podczas podchodu jest stosowany timer. Na niektórych strzelnicach timer podczas podchodu jest uruchamiany przez fotokomórkę kiedy zawodnik przekroczy linię START, a nie przez sędziego.

Na zakończenie chciałbym przestrzec, że pojęcia "ptyta strzelecka" nie należy utożsamiać z betonem czy asfaltem, a wręcz przeciwnie, należy dążyć do tego, aby płyta ta miała możliwie najbardziej naturalny charakter.

1) "pływająca" - automatyczna maszyna wypuszczająca rzutki we wszystkich kierunkach i pod różnym kątem

2) "timer" - elektroniczne urządzenie uruchamiające wyrzutnię rzutek w różnych losowo wybranych przedziałach czasowych, w czasie od 0 do 3 sekund po jej uruchomieniu).

Szkice przedstawiają:

ryć. 1- plan strzelnicy

ryć. 3 - płytę

Krqg myśliwski jest strzelnicą, służącą do szkolenia i ćwiczeń w strzelaniu do celów w locie na różnych kierunkach, z którymi spotykamy się w sytuacjach na polowaniu na ptactwo. Oś strzelnicy stanowi cięciwa łuku, na którym rozmieszczone są stanowiska strzeleckie. Oś kręgu myśliwskiego ma 36,8 m długości i usytuowana powinna być na kierunku wschód-zachód. W odległości 5,5 m od środkowego punktu osi kręgu w stronę przedpola strzelnicy wyznaczony jest "punkt krzyżowania się rzutków"; jest to bardzo ważny element kręgu myśliwskiego. Z punktu krzyżowania się rzutków wyznaczony jest na osi kręgu łuk o promieniu długości 19,2 m. Na tym łuku rozmieszczonych jest w różnych odstępach siedem stanowisk strzeleckich o kształcie kwadratowych powierzchni o boku 1 metra. Stanowiska skrajne, to jest 1-sze i 7-me znajdują się na przeciwległych końcach osi kręgu. Stanowisko środkowe, czyli 4-te znajduje się w środku łuku kręgu, na przedłużeniu linii, łączącej punkt krzyżowania się rzutków i środkowy punkt osi kręgu.

Pozostałe stanowiska strzeleckie, a więc 2-gie i 3-cie oraz 5-te i 6-te rozmieszczone są równomiernie na łuku kręgu. Odległość między stanowiskami, mierzona pomiędzy środkowymi punktami ich przednich boków, wynosi 8,1 metra. Za stanowiskiem 1-szym znajduje się pomieszczenie w kształcie wieżyczki, w którym zainstalowana jest wyrzutnia wyższa (wysoka). Wyrzutnia ta miota rzutki nad 1-szym stanowiskiem na wysokości 3 m nad poziomem stanowiska strzeleckiego w kierunku na punkt krzyżowania się rzutków. Za stanowiskiem 7-mym znajduje się wysunięte nieco ku przedpolu strzelnicy pomieszczenie w kształcie budki, w której zainstalowana jest wyrzutnia niższa (niska). Wyrzutnia ta miota rzutki 1 metr od środka stanowiska strzeleckiego ku przedpolu strzelnicy i 1 metr nad poziomem stanowiska strzeleckiego w kierunku na punkt krzyżowania się rzutków. Wyrzutnie na kręgu myśliwskim reguluje się zarówno do szkolenia, do ćwiczeń jak i na zawody jednakowo. W obu wyrzutniach zainstalowane są "timery"

Nieodzownym sprzętem na kręgu myśliwskim jest tyczka do regulacji polotu rzutków. Jest to drążek długości 4,0 metrów z umocowaną na górnym końcu obręczą ze sztywnego drutu. Średnica tej obręczy ma 1 metr. Regulacja polotu rzutków na kręgu myśliwskim przy pomocy tego urządzenia jest bardzo prosta: stawiamy tyczkę do regulacji pionowo w punkcie krzyżowania się rzutków i prostopadle obręczą do osi strzelnicy, po czym tak ustawiamy wyrzutnie, aby miotane rzutki przelatywał/

przez obręcz i dolatywały na odległość nie mniejszą niż 50 m a nie większą niż 60 m od wyrzutni. Wysokość polotu rzutków w miejscu ich krzyżowania się będzie zatem w granicach 4--5 metrów.

Szkice przedstawiają:

plan strzelnicy -- ryć. 4

jej przekrój -- ryć. 5.

Przeloty.

Strzelnica ta służy do szkolenia i ćwiczeń w strzelaniu do celów nadlatujących ku strzelcowi. Z takimi celami spotykamy się na polowaniu na pędzone bażanty, na przelotach kaczek i gęsi, na ciągach słonek.

Najważniejszy element tej strzelnicy, wyrzutnie do rzutków umieszcza się na wysokości około 15 metrów od poziomu stanowisk strzeleckich. Do tego celu służy wysoka węża, konstrukcji żelaznej lub ze struno-betonowych słupów energetycznych, na której wierzchołku znajduje się pomieszczenie w kształcie budki, mieszczące wyrzutnie i obsługującego je człowieka lub maszyny bezobsługowej. Konstrukcję tej wieży można uprościć, budując ją na odpowiednim wzniesieniu terenowym lub na nasypie. Na wieży znajduje się jedna wyrzutnia, miotająca rzutki na wprost na linię stanowisk strzeleckich. Wyrzutnia ta również posiada "timer". Jeżeli strzelnica ma służyć również do strzelania dubletów, trzeba na wieży zainstalować urządzenie do miotania podwójnych rzutków. Urządzenie takie składać się może ze specjalnej wyrzutni o dwóch katapultach, albo z dwóch zwykłych wyrzutni, ustawionych obok siebie i odpowiednio sprzężonych. W odległości 30 metrów od wieży znajduje się linia stanowisk strzeleckich, a na niej usytuowane są trzy stanowiska. Środkowe -- drugie stanowisko strzeleckie umieszczone jest na wprost wyrzutni, zaś stanowiska skrajne (1-sze i 3-cie) w odległości 10 m w lewo i 10 m w prawo od środkowego.

W celu zapewnienia bezpieczeństwa strzelanie dozwolone jest tylko w strefie od linii stanowisk strzeleckich ku wieży. Aby warunek ten zabezpieczyć, znajdują się przy stanowiskach odpowiednie przesłony, ograniczające strefę oddawania strzałów. Na środkowym stanowisku jest to daszek, którego przedni skraj wyrównany jest z linią stanowisk. Na stanowiskach skrajnych jest to ustawiona od strony wewnętrznej ścianka, której przedni skraj również wyrównany jest z linią stanowisk strzeleckich.

Ryć. 6

Szkice przedstawiają: przekrój strzelnicy (widok i boku) i plan strzelnicy (widok z góry)

Zając w przebiegu to strzelnica, która służy do szkolenia i ćwiczeń w strzelaniu śrutem do celów poruszających się (przebiegających) po ziemi. Z takimi celami spotykamy się przede wszystkim na polowaniach na zające, a ponad to przy strzale do lisa, wilka, rysia czy borsuka.

Najważniejszym elementem tej strzelnicy jest zespół urządzeń, zapewniających przeciąganie makiety zająca wzdłuż przebiegu. Makietę stanowi wykrój sylwetki naturalnej wielkości zająca z grubej blachy. Na "komorze" makiety znajduje się wycięcie, za którym wstawiana jest płytka, której trafienie wiązką śrucin uruchamia mechanizm "zaznaczania" trafień.

Makieta zająca ustawiona jest na wózku, który ciągniony jest po torze, umieszczonym w wykopie tak, aby ze stanowiska strzeleckiego widoczna była tylko sylwetka zająca. Trakcja wózka odbywa się za pomocą silnika elektrycznego z odpowiednim urządzeniem do hamowania. Po obu stronach trasy przebiegu makiety znajdują się schrony, w których mieszczą się urządzenia trakcyjne i w których pracuje obsługa makiet. Makieta zająca porusza * się na tle kulochwytu, którego wysokość powinna wynosić około 5 metrów. Po obu stronach osi strzelania ciągną się wały boczne około 3 metrów wysokie i 40 metrów długie. W odległości 35 metrów od trasy przebiegu makiet umieszcza się w środku między wałami bocznymi stanowisko strzeleckie, które stanowi powierzchnia kwadratowa o boku długości 1 metra. Makieta, poruszająca się po trasie przebiegu, powinna być ze stanowiska strzeleckiego widoczna tylko na przestrzeni około 6 metrów; przestrzeń tę nazywamy "oknem przebiegu". Okno przebiegu należy między watami bocznymi ograniczyć odpowiednimi przesłonami, uniemożliwiającymi strzał do makiety poza oknem. Uruchamianiem makiety, z miejsca w okolicy stanowiska strzeleckiego, kieruje prowadzący strzelanie, który powinien mieć możliwość porozumiewania się z załogą schronów.

Szkice przedstawiają plan strzelnicy i jej przekrój -- ryć. 7.

Dzik w przebiegu to strzelnica, która służy do szkolenia i ćwiczeń w strzelaniu kulami do celów poruszających się po ziemi. Praktycznie cele takie stanowią przede wszystkim dziki na polowaniach pędzeniami oraz na dziczych przesmykach, ale także inne gatunki grubej zwierzyny w ruchu do której strzela się kulą. Strzelnica ta jest w zasadzie w przewoźnej części jej elementów podobna do strzelnicy "zająca w przebiegu". Trakcja makiety, schrony i kulochwyt mogą być takie same. Sama makieta jest znacznie prostsza niż u zająca, stanowi ją bowiem łatwa do zakładania na wózku i do wyjmowania sylwetka średniej wielkości dzika (wycinka), sporządzona z grubej tektury, albo płyty pilśniowej lub paździeżowej z naklejoną tarczą papierowo z wizerunkiem dzika.

Okno przebiegu to jest przestrzeń, na której długości może być dany strzał do makiety, wynosi tutaj 10 metrów. Wały boczne tej strzelnicy są tak długie, aby nie tylko umożliwiały umieszczenie między nimi, w odległości 50 metrów od trasy przebiegów makiet, stanowiska strzeleckiego, ale również chroniły pewną przestrzeń (ca 3--5 m) za tym stanowiskiem. Bardzo ważnym elementem ze względów bezpieczeństwa strzelnicy są tutaj przesłony. Zadaniem przesłon jest uniemożliwienie pociskom, wystrzeliwanym ze stanowiska strzeleckiego, wyjście poza przestrzeń

ograniczoną kulochwytem, watami bocznymi i przegrodami przesłon, co osiąga się przez odpowiednie długości i szerokości przesłon, oraz właściwe ich ustawienie. Prowadzącemu strzelanie należy umożliwić kierowanie uruchamianiem makiet z miejsca przy stanowisku strzeleckim, a także zapewnić mu możliwość porozumiewania się z załogą schronów.

Szkice przedstawiają plan strzelnicy i jej przekrój -- ryć. 8.

Stojący rogacz to strzelnica, która służy do szkolenia i ćwiczeń w oddawaniu wycelowanych strzałów kulami do celów nieruchomych. W praktyce na polowaniu odpowiada to przede wszystkim strzelaniu do zwierzyny płowej przy wykonywaniu odstrzału hodowlanego, strzelaniu z ambon, zasiadki do wszelkich gatunków zwierzyny do której należy strzelać kula. Jest to najprostsza ze wszystkich strzelnic myśliwskich. W obramowaniu kulochwytu, watów bocznych i odpowiednich przesłon wytyczone są dwie linie; pod kulochwytem -- linia gniazd do stawiania makiet, a w odległości 100 metrów od niej -- linia stanowisk strzeleckich. Makietę stanowi sylweta naturalnej wielkości, stojącego rogacza i lisa wykonana z grubej tektury, płyty pilśniowej lub paździerzowej z naklejoną tarczą z wizerunkiem stojącego rogacza i siedzącego lisa. Stanowiska strzeleckie to kwadratowa powierzchnia o boku 1 metra, obok której wkopany jest około dwumetrowy nie okorowany słup, służący jako podpórka przy strzelaniu. Trzy stanowiska strzeleckie i odpowiadające im trzy makiety to optymalna liczba stanowisk na tej strzelnicy, mając na uwadze zasady zachowania bezpieczeństwa i zdolność panowania kierownika strzelań nad ich przebiegiem.

Trzy stanowiska porządkują również przebieg prowadzonych zawodów przy sześcioosobowych zwykle zespołach. Jeżeli warunki terenowe na to pozwalają, należy wały boczne przedłużyć tak, aby umożliwić również strzelanie na dalsze odległości niż 100 metrów. Odległość 150 metrów czy nawet 200 metrów stworzy możliwość ćwiczeń w najdalszych strzałach, stosowanych na przykład przy zimowym odstrzale sarn polnych, a także umożliwi wykorzystanie strzelnicy do wszechstronnego przystrzeliwania broni.

Szkice przedstawiają plan strzelnicy i jej przekrój -- ryć. 9.